Anadolu’nun zengin kültüründen sadece bir tanesidir iğne oyası. İğnenin iplikle dile gelmesidir.
Beklide iplikle, iğnenin sevdasının serüvenidir. Bir düğümle başlar, iki sevdalının söz vermesi gibi. Sonra da her sevdanın farklı hikâyesi gibi yaşanır, sonuç ise kavuşma, mutluluk ya da ayrılık olarak vuku bulur.
Anadolu Türk kadınının tercümanı olmuştur ‘İğne oyası’.
Ne kadim kültüre sahip olduğumuzu bir oya bile bize göstermektedir aslında. İğne oyası üç boyutlu yapısı ile kimi zaman içten bir gülümseme, kimi zaman söylenemeyen bir söz, kimi zaman ise gurbetten dönene kadar saklanacak bir emanet olmuş.
İğne oyaları, süsledikleri giyim eşyaları ile çeşitli mesaj iletmek içinde kullanılmıştır, sessizce ve edeple. Başlığındaki oyası ile Gelinlik kız, Sözlü ya da yeni gelin olduğunu, mutluluğunu, kırgınlığını, sitemini, sevgisini yansıtmış, iletmiştir.
Gül oyaları, sonsuz sevgiyi, mutluluğu, Kızılcık oyası hayatındaki, keyifsizliği, mutsuzluğu, Badem çiçeği sevdiği ile evlenecek kızları, Mor ve Pembe Sümbül oyaları, aşık, nişanlı genç kızları, Sarı Nergis oyaları, aşkından sararıp solan genç kızları, Biber oyası, eşi ile arası açık olan kadınları, Kaynana dili oyası ile kaynanası ile arasının açık olduğunu, sarmaşık oyası ile ise kaynanasına duyduğu sevgiyi, sergilemiş. Eltisi ile dargınlığını, elti eltiye darıldı oyası ile ifade etmiş. Karanfil ve Üzüm oyası ile mutluluğunu, hayatının huzurunu, Dut oyası ile ömür boyu tatlılığı ve huzuru, Çiçek oyaları ile sevinç ve müjdesinin olduğunu ifade ederek göstermiş.
Hayatını ve yaşantısını böyle güzel ifade eden, Anadolu Türk kadını, zekası ve hassasiyetini yaptığı her işte kendini farklı bir enstrüman kullanarak göstermiştir.
Kültürümüzde, iğne oyaları sadece kadın süs ya da aksesuarı olarak kullanılmamış, erkek başlıklarında, mendillerinde, gömlek dikiş birleştirme ve kenar temizliğinde kullanılmıştır. Bunun en güzel örneklerini Ege yöresi Efe Başlıklarında görmekteyiz. Ayrıca para kesesi, mühür kesesi, Damat iç gömleği ve mendil gibi.
Ülkemizde her bölgede iğne oyası yapılmış, yörenin özelliklerine ve geleneklerine göre şekil almış, anlam kazanmıştır. Özellikle Balıkesir/Gönen, Bolu, İçel, İnebolu, Ankara/Nallıhan, İzmir Kastamonu, Konya, Kütahya, Muğla, Ordu ve Rize yörelerinde yöresinin figür ve motifleri ile yoğun olarak yapılmaktadır.
Günümüzde iğne oyaları giyim aksesuarları olarak, fular, yaka iğneleri, örtüler broşlar olarak talep görmekte, ayrıca turistik hediyelik ürün olarak ta satışa sunulmaktadır.
İğne ve iplikle büründüğü, çiçek ve motif ile dile gelen ‘İğne Oyası’ zengin kültürümüzün sanat ve zarafetle şekil bulmuş halidir.
Geçmişten günümüze kadar kültürümüzde önemli bir yere sahip olmuş, nesiller arası bir nevi köprü görevi yapmıştır.
Sevgi, saygı ve mutlulukla kalın.
