‘İpek Kozası’ kısacık bir ömre asırlık yaşanmışlığı sığdırmanın hikayesidir demiştik ve oluşumu ile ilgili bilgi aktarmıştık.

İpek kozası ve ipekçiliğe ait en eski bilgiler Çin kaynaklarından elde edilmektedir. İpek uzun yıllar İpek ticari değeri çok yüksek bir ürün olduğundan yetiştirme ve işleme teknikleri katı kurallar, hatta ölüm cezası konularak ülke dışına çıkmasına engel olunmuştur.

Türk Devletleri üzerinden Avrupa’ya kadar uzanan ticaret yolları sayesinde MS 419 yıllarında Çin dışına çıkmış. Anadolu’ya girişi MS 552 yıllarında Bizans İmparatorluğu döneminde, keşişlerin gizlice İpek Kozası yumurtalarını getirmeleri ve üretmeleri ile olmuştur. Anadolu’nun bereketli topraklarında yetişen dut ağaçları ve uygun iklim koşulları ile başarılı olmuşlar ve artık bu topraklarda ipek üretilmeye başlanmıştır.15-16 yüzyıllarından itibaren bu topraklarda önemli bir geçim kaynağı olan ipek iplikten, dokumaya, süslemeden, aksesuara devamında ise ‘İpek Koza Levhalarına’ Tablolara dönüşmüş.

İpek Kozası yetiştiriciliğinde Marmara bölgesi iklimsel yapısı sebebi ile en kaliteli kozanın yetiştirildiği bölgedir. Bursa, Bilecik, İnegöl, Yenişehir, Yalova, Balıkesir, Havran, Eskişehir… İlk akla gelen yerlerdir. Marmara’nın tamamına bakıldığında, bir dönem tüm köy ve kasabaların tamamında ipek böcekçiliği yapıldığı görülmektedir. İpek yetiştiriciliği sadece Marmara bölgesinde mi yetiştirildi? Tabii ki hayır. Ege’de Aydın, Muğla, Denizli ağırlıklı, Akdeniz Bölgesinde Alanya ve yöresi, Mersin, Hatay Doğu Anadolu bölgesinde Diyarbakır, Kulp ve çevresi en yüksek üretimin gerçekleştiği yerlerdir. Karadeniz bölgesinde Rize ve çevresi, Kastamonu, Bolu, Düzce gibi illerimizde eskisi kadar olmasa da hala üretimin devam ettiği bilinmektedir.

Haritanın tamamına baktığımızda ise şöyle diyebiliriz; Dut ağacının yetiştiği, iklimin el verdiği müddet ipek kozacılığı yapılmış. Sadece bölgenin şartları ve yetiştirmeye bağlı olarak kozanın kalitesinde farklılıklarla Türkiye’nin neredeyse her köşesinde ipek böceği elde edilmiştir.

Yalova ve köylerinde 1989 -90 yıllarına kadar ipek kozacılığı yapılmış, 1990’lar’dan itibaren ithal edilen suni ipek ve türevlerinin ipek den daha düşük bir maliyetle dokumada kullanılması ile üretim azalmış, hatta durma noktasına gelmiştir.

Günümüzde ise ipek Koza üretiminin desteklenmesi,%100 organik olan bir ürün olduğundan dolayı, ipekli dokumalara ilginin artıp, talebin çoğalması ile İpek Kozası eski günlerine dönüş yapmıştır.

İpek kozası yaşam döngüsü müthiş bir hikayedir. Bu yazımda sizlere ipek kozası hakkında bilgi aktarmaya çalışmamım nedeni, hem ekonomik değeri, tasavvuf da ipek kelebeğinin dünyaya gelişinin sıklıkla ele alınmasının nedenlerini sizlere aktara bilmek ve ürüne ipekten yapılmış diye baktığımızda hikâyesini bilerek onun yaradılış sebebine vakıf olarak bakmayı sağlamak içindi.

Gelelim ipek Koza çiçeklerimiz ve ipek koza levhalarımıza. Haftaya İpek kozalarının maharetli eller tarafından, nasıl harika çiçekler ve tablolara dönüştüğünü aktaracağım inşallah. Sevgi, Saygı ve Mutlulukla kalın.