Kayıt depolama bölmelerini gazla doldurarak yangınları söndürmek, pek çok arşivci ve kütüphaneci tarafından desteklenir; çünkü yangına su uygulanmazsa, su hasarı olmaz ve kurtarma sorunları basitleştirilir. Bu uygulama için iki temel gaz Halon Alternatifi gazlar ve karbondioksittir. Su bazlı maddeler soğutma ve söndürmeye bağlıyken ve karbon dioksit esas olarak oksijen dışlanmasına bağlıdır. Halon Alternatifi gazlar, alev radikaliyle kimyasal olarak etkileşime girerek yanmayı önler. Halon Alternatifi gazlar, düşük bir toksik ve aşındırıcı özellikler sergilerken, etkili bir alev inhibitörü olan, basınç altında sıvılaştırılmış bir gazdır. Alev inhibitörü olan Halon Alternatifi gazlar, yanan alevlere karşı normal konsantrasyonlarda etkili değildir. Bir kayıt depolama tesisinde, derinlemesine oturtulmadan önce yangında mümkün olan en erken zamanda uygulamanın yapılması önemlidir. Etkili olması için, sistemin otomatik olması ve uygun şekilde duyarlı bir tespit sistemi kullanılması önemlidir. Uzun bir süre için önemli miktarda sızıntı olmaksızın gazın içeride kalması sağlanmalıdır, bunun için sızdırmazlık ciddi önem taşır. Halon Alternatifi gaz sistemleri, nispeten pahalıdır ve çoğu tesis, küçük boyutlardaki yerlerde yüksek değerli koleksiyonların korunması amacı ile bu sistemleri kurdurlar.
Yangın söndürme işlemi, karbondioksit sistemi ile de gerçekleştirilebilir. Kayıt koruma sistemleri, korunan alanda yüzde 65'lik bir konsantrasyon sağlamak, tabakalaşmayı kontrol etmek ve 30 dakika boyunca mahalde kalmak için tasarlanmıştır. Basınçlandırma için açıklıklar, boşaltma esnasında karbon dioksit kaybını önlemek için deşarj sırasında kapatılmalıdır. Yangın söndürme konsantrasyonları içeren karbondioksit içeren atmosferler içinde canlı yaşamı sürdürülemeyeceğinden dolayı bu alanda hapsolmak ölümcül olabilir. Bina içindeki kişilerin kaçmasına izin vermek için boşaltımdan önce yeterli uyarı ve zaman gecikmesi verilmelidir. Etkili yangın kontrolü için, karbon dioksit sisteminin aktivasyonu, uygun şekilde tasarlanmış ve kurulmuş bir yangın algılama sistemi tarafından tetiklenen sistemler tarafından otomatik olarak olmalıdır. Karbondioksit söndürme sistemleri yüksek basınçlı tüpler halinde tasarlamış da olabilir ya da düşük başınçlı borulama sistemi otomasyonu ile de yapılabilirler. Yangın söndürme sistemlerinin karşılaştırılmasında çok sayıda faktör vardır. Orijinal maliyet, güvenilirlik, bakım masrafları, yanlış kullanımlara duyarlılık, uygulama alanı, yangın ve yangın söndürme ajanları tarafından yapılan kayıtların zararları ve başarısızlık sonuçlarının değerlendirilmesi önemlidir.
Gazlı söndürme, tüm elemanların tasarlandığı gibi performans göstermesi durumunda en az zarar verme potansiyeline sahiptir. Sistemin otomatik çalışması ve sızıntı açıklıklarının otomatik kapatılması, bu sistemlerin başarısı için çok önemlidir. Ne Halon Alternatifi gazların ne de karbondioksitin, yangın söndürme gazının etkili bir söndürme yapabilmesi için mahaldeki yangının gelişmesine fırsat vermeyecek bir biçimde çalışması prensibi en önemli prensiplerden biridir, yoksa yangın tam gelişmiş bir yangın halini almış ise gazlar genelde tam söndürme yapamayabilirler. Açık kalmış bir kapıdan, geçici bir açıklıktan veya ihlale sebep olan yangın nedeniyle gaz sızıntısı da bir arızaya neden olabilir.
Kişisel görüş olarak söylüyorum; Bir tercih yapılacaksa Halon Alternatifi gaz sistemleri ve Yüksek basınçlı karbon dioksit sistemleri kullanmak yerine düşük başınclı karbon dioksit sistemleri kullanmak daha etkin bir tercih olacaktır.
Kaynak: Kütüphane ve arşivlerde yangın güvenliğinin temelleri UNESCO 1992
