Yeraltı boru tesisatlarında belirli bir süre sonra bazı sebeplerden dolayı hatalar ve su kaçakları ortaya çıkmaktadır. Bu su kaçakları çok ciddi problemlere de sebebiyet vermektedir. Su kaçakları çoklukla boru paslanması , kırılma , inşaat -kazı çalışmaları gibi sebepler ile oluşmaktadır. Bu tür sistemlerdeki kaçaklar tüm tesisata zarar vermektedir, ayrıca pompaların sürekli çalışarak arızalanmasına da yol açmaktadırlar. Özellikle hidrant hatlarında oluşan kaçak ve su kayıpları ciddi arızalara sistemde ciddi su kayıplarına sebebiyet vermektedir. Yeraltı boru tesisatı, birçok avantaja sahiptir , kayıp ve kaça oluştuğunda ise bu ciddi bir problem oluşturur ve kayıp kaçak noktalarının bulunması ise ciddi biçimde zordur. Ancak projelendirme , imalat , uygulama ve işletme sırasında bazı önemli konulara dikkat edilir ise sistemdeki hatalar minimize edilebilir. Genel olarak aşağıdaki konulara ciddiyet ile dikkat edilmelidir.
Tesisatın yapıldığı arazideki coğrafi bozulmaları kontrol edin, çünkü bir yol bakımı yada başka kazılar sebebi ile tesisatınızda çeşitli arızalar meydana gelebilir.
Sistemdeki su akışını projelendirme ve uygulama sırasında tüm bacaklara uygun biçimde dağıtılmasını sağlayın ki böylece genel sürtünme kaybını azaltın.
Binaların etrafına hidrantların uygun şekilde yerleştirilmesini sağlayarak tesisin yeterince korunmasını sağlayın.
Döngüsel boru tesisatı çoklu akış yolları oluşturur , tüm valflerin açık ve her akış hattının tıkanmadığından emin olmak için her kolda/bacakta su testleri yapın.
Döngüsel borulama sistemlerine rastlandığında, tüm ayaklar kullanımdayken analiz edilmekte olan binanın yakınında su temini testi yapın. Ek olarak, 5 yıl aralıklarla yeraltındaki boru sisteminin her bir kolu/ bacağı üzerinde su akışı testleri yapın. Bu testi yaparken önce en güçlü kolu/ bacağı akıtın sonrasında , beklenen verimi azaltma sırasına göre sonraki kolların/ bacakların testlerini yapın.
“Kombine” test tüm valfler açıkken sistem pompaları çalıştırıldığında, hem hacim hem de artık basınçta gözle görülür bir artış olmalıdır. Akış konumuna göre mümkün olduğunca hidrolik olarak yakın statik ve artık basınçları belirlemek ve kayır etmek için tek bir konum seçilir.
Gerçek basınç okuma noktası, akan suyun, göstergeyi besleyen akış (akıcı)olmayan boruya bağlandığı yerdir. Akış ölçeri kontrol valfleri tarafından yanlış basınçların sıkışabileceği yerlere yerleştirmekten kaçının.
Su sistemi boruları esas olarak üç tipten oluşur: seri olarak borular , paralel borulama ve dallı borular.
Seri boru tesisatı uçtan uca bağlı olanlardır. Bir uçtan başlayarak akan su diğerinden uçtan çıkar. Borunun çapı ve boru yüksekliği değişebildiği için, akan suyun hızı ve borudaki iç basınç da değişebilir. Ancak, sürtünme kaybı boru boyunca giriş noktasından başlayarak boru boyunca akış yönünde devam ederek artar.
Paralel olan borular, ayrı ayrı ayaklardaki seri borularla aynı etkiyi yaşarlar. Bu noktada çok sayıda bacak vardır ve sadece bir artık basınç mevcut olabilir. Benzer şekilde bu noktada aynı bacaklar tekrar bir araya gelir, sadece bir artık basınç mevcut olabilir. Bu nedenle, her bir bacaktaki basınç düşüşü aynıdır. Ek olarak, ayrı kollardan/bacaklardan geçen akış paralel borulara giren ve çıkan toplam akışa eşittir.
Dallı boru sistemlerinde ise akışı tekrar birleştirmeyen ya da birkaç kaynaktan gelen suyu tek bir ana kaynağa yönlendirmeden dallı borulara bölme prensibi vardır. Dallı sistemlerde herhangi bir nokta veya düğümdeki akışın cebirsel toplamı sıfırdır.
Boru sistemleri bazen çok karmaşık ve çok çeşitlidir. Bir sistemdeki herhangi bir noktada akışı tahmin edebilmek, sistem yerleşiminin ve ara bağlantıların bilgileri ve teknik özelliklerinin yanı sıra akış hesaplamaları yapmak için boru özellikleri hakkında ayrıntılı bilgiler de gerektirir. Yangından korunma ihtiyaçları için suyun mevcudiyeti ve güvenilirliği analiz edilirken, su kaynaklarının yeterliliğini belirlemek için periyodik testlerin yapılması ise kesinlikler gereklidir.
Bir sonraki yazımızda yeraltı boru tesisatlarında test , analiz yöntem ve hesaplarını inceleyeceğiz.
Not : Makale ile ilgili temel bilgi kaynakları Google gibi kullanmayı bilen için çok önemli bilgi kaynaklarından sağlanmıştır.
Kaynaklar
Fire Protection Handbook,Twenty Edition , NFPA
Handbook of Fire Protection Engineering ,Third Edition , SFPE
Industrıal Fıre Protectıon Handbook ,Second Edition , R. Craig Schroll
İnternet ortamında herkese açık kullanım ve tanıtım kılavuzları
