Başkan Salman “İyi ki Yalova’ya geldin Ata’m'

İlk etkinlik Yürüyen Köşk’te

89 yıl önce Yalova’ya ilk kez 19 Ağustos’ta gelen Cumhuriyetimizin Kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, Yalova’da geçirdiği zaman ait fotoğraf ve gazete kupürlerinin yer aldığı sergi ile etkinlik programı start aldı.  ‘Atatürk ve Yalova’ isimli fotoğraf sergisinin gezilmesinin ardından hazırlan kısa film konuklara gösterildi. Film sonrasında günün anlam ve önemini belirten konuşmayı yapmak üzere kürsüye Yalova Belediye Başkanı Vefa Salman geldi.

“Yalova’nın tarihindeki en önemli kader günlerinden bir tanesi 19 Ağustos’tur” diyen Salman şunları dile getirdi;“Türk milleti olarak Gazi Mustafa Kemal’e başta Cumhuriyet olmak üzere çok şey borçluyuz. Ama biz Yalovalıların çok daha fazla gönül borcu var. Çünkü Yalova’yı Yalova yapan Gazi Mustafa Kemal’in ta kendisidir. O ‘Yalova Benim Kentimdir’ veciz sözünü de bir hikaye olsun veya bir jest olsun diye söylememiş. Yalova’da bunu yaptıklarıyla göstermiş ve halen daha göstermeye devam etmektedir. Ağustos 1929’da Yalova’nın genel durumu sıtmadan kırılıyor. Yalovalı büyüklerimiz çaresiz 14 Ağustos tarihinde iki tane motorla Atatürk’ün Büyükada’ya geleceğini öğrendiklerinde yola çıkıyorlar. İki tane kaptan biri Faik Duman diğeri Kemal Can Yalovalıları götürüyor. En şık kıyafetlerini giyerler. Atatürk Büyükada’ya çıkınca dikkatini çeker Başyaveri Nusri Beye sorar bunlar kim diye. ‘Efendim Yalovalılar sizinle görüşmek istiyor’ cevabını alır. İçlerinden birisini çağırır.  Ata’ya Yalova’ya gelmesi gerektiğini Yalova’nın sıtmadan kırıldığını çok kötü durumda olduğunu ifade eder. Ata da söz verir bundan tam 5 gün sonra 19 ağustos 1929’da Ertuğrul yatıyla saat 16:00 sularında Atatürk ilk kez Yalova’ya gelir. İyi ki de gelir ve devamında Yalova’yı Türkiye Cumhuriyeti’nin yazlık başkenti haline getirir. 27 kez kalmak üzere 17 kez de günübirlik olarak Ankara ve İstanbul dan sonra yaşamının büyük bir bölümünü Yalova’da geçirir ki bu 272 gece 331 güne karşılık gelmektedir. En son 1 Şubat 1938’de ki hastalığını da ilk kez Yalova’da öğrenir.”

Yalova’yı özel emirle İstanbul’a bağlamıştır

Sözleriniz “Ata, son kez 1 Şubat 1938 de Yalova’dan ayrılır” diyerek sürdüren Vefa Salman;“Bakın o dönemde Yalova’da Polis Teşkilatını, Jandarma Teşkilatını, İtfaiye Teşkilatını bizzat kurar aynı zamanda naiye olan Yalova’yı kaza yapar ve daha önce Kocaeli’ye Bursa’ya bağlı olan Yalova’yı özel emriyle İstanbul’a bağlar. Bu Dünyada belki de bir ilktir. Deniz aşırı bir ilçenin karşısındaki bir kente bağlanması. Bu içinde bulunduğumuz çiftliğin o zamanki adı Millet Çiftliği’dir. Kentin batı tarafındaki şuan TİGEM diye dilimize yerleşmiş bölge de Baltacı Çiftliği’dir. Buraları kendi parasıyla satın alır Yalova’ya şöyle vizyon koyar. Buralar tarımsal üretim yapsın İstanbul’u beslesin. Ve bu kendi parasıyla aldığı iki çiftliği de daha sonra Türk Milleti’ne bağışlar. Biraz önce Türkiye Cumhuriyeti’nin yazlık başkenti haline getirdi demiştim Atatürk için. Evet, burada çok önemli kararlara imza atmıştır. Bazı kararları bu köşkün bahçesinde alır. Hatta bu köşkte ikamet etmez yani gece yatmaz ama dinlenmek için Yürüyen Köşk e gelir TDK’nın kurulma kararı, Türk Tarihi Kurumunun kurulma kararı, çok partili hayata geçiş kararı, Kuran-ı Kerimin Türkçeleştirme çalışmaları. O dönemde teknik liselerin kapatılması gündemdeyken kapatılmasının aksine sayısının çoğaltılması kararı da hep Yalova da alınır. Bunun dışında birçok devlet adamını Atatürk Yalova’daki köşklerinde ağırlar” dedi.

Bir tek Yalova’da 3 evi vardır

Atatürk’ün Yalova’ya gösterdiği sevginin somut kanıtlarından bir tanesinin de her kentte bir veya iki evi varken Yalova’da üç evi var olduğunu belirten Başkan Salman; “Termalde iki katlı konakladığı köşk, Dünya’ya mal olmuş Yürüyen Köşk birde şuanda Atatürk ve Çocuk Müzesi olan Av Köşkü vardır. Bir de bakın Termal’i özel olarak ele alır orası geleceğin su şehri olacaktır diye de veciz bir söz söyler. O şekilde dediği gibi olması için de elinden geleni yapmıştır ki Dolmabahçe’de görev yapan Rum Bahçıvan Pandeliyi buraya getirtir.  Hangi ağaçları nereye dikeceğini tarif eder. Ağaçlar dikilir. Termal Türkiye’nin ilk Arberetumu yani canlı ağaç müzesidir. Yine bakın iki tarafı ağaçlıklı yola hıyaban denir Yalova İskelesi’nden Termal’e kadar 10’ar metre aralıkla çınar ağacı diktirir orada o yeşil kuşağı oluşturur. Yani Türkiye’nin en uzun Çınarlı Hıyabanı da Atatürk’ün Yalova’ya miras bıraktığı iskelemiz ile Termal arasındaki o yeşil kuşaktır. Yürüyen Köşk başlı başına bir efsane burada anlatıldı ama bilgi de hata var onu düzelteyim sadece şu 400 yaşındaki çınar ağacının kendisi değil bir dalı kesilmesin diye tren rayı döşenerek 4.80 cm kaydırılmış bir evdir. Bu neden 4.80cm’dir. O devirde tren raylarının uzunluğu bu kadardır ve şunu söyleyeyim. Biliyorsunuz ben özel önemsiyorum burayı Yalova’nın marka eksikliği çok. Ama bu sadece Yalova’nın değil Dünya’nın markası. 1929’da Atatürk’ün bir gün bir ağaç dalına dahi bu dünyanın ihtiyacı olacak diye mesaj verdiği çevre abidesidir. Çevre dersi verdiği noktadır ve biz ne mutlu ki Atatürk’ün Yalova’ya gelişinin yıldönümünde bu köşkün bahçesinde bu anmayı gerçekleştiriyoruz” diye konuştu.

Salman kendi aldığı fotoğrafı Köşk’e bağışladı

Konuşmasının son kısmını ücretini kendisi ödeyerek aldığı 1937’de çekilmiş olan fotoğrafa ayıran Başkan Salman son olarak şunları dile getirdi; “Bugünle ilgili önemli bir notum daha var. Şu gördüğünüz fotoğrafı yaklaşık bundan 8 ila 10 ay önce Yalovalı bir antikacı diyeyim onun dükkanında gördüm. Çok da etkilendim. Daha önce hiç görmediğim bir fotoğraftı. Fotoğrafı Vefa Salman olarak satın aldım belediye başkanı olarak değil. Onu da belirtmek isterim. 19 Ağustos 1929’un 89. yıldönümünde Yürüyen Köşk’e hediye etme kararı verdim. Çünkü bende durmasının evimde durmasının bir anlamı olmayacak. Yalova’da önemli tarihçilerimizden birkaç büyüğümüz var Ahmet Akyol’a sordum. O da bu fotoğrafı ilk kez gördüğünü söyledi. Zaten Millet Çiftliği diye yazıyor yakından göreceksinizdir. 1937 yılında çekilmiş orijinal bir fotoğraf birazdan Sayın Valimizle beraber onu köşkteki yerine takacağız. Bir yandan da Vefa Atasına Vefasını belki bir nebze de olsa bu şekilde gösterebilir diye düşündüm. Ben bugün katılımlarınızdan dolayı hepinize çok teşekkür ediyorum.”

Bando eşliğinde kortej yürüyüşü yapıldı

Başkan Salman’ın konuşmasının ardından programa gelen konukların katılımıyla Yürüyen Köşk önünden başlayarak Edirne Belediye Bandosu eşliğinde Doğu Sahil Bandından devam ederek Kent Müzesi önüne gelinde. Burada Edirne Belediye Bandosunun verdiği mini konser ile programın ilk bölümü tamamlandı. 

Rekor katılımla ‘Yürüyen Köşk Atatürk’ konseri gerçekleşti

Yalova Belediyesi ve Yalova Musiki Derneğinin işbirliği ile yapılan ‘Yürüyen Köşk Atatürk’ isimli Türk Sanat Müziği Konserinde ayrıca bir rekora imza atıldı. Barış Manço Açık Hava Tiyatrosu’nda gerçekleştirilen konserde farklı şehirlerden gelen 17 koronun toplam 350 üyesi sahne aldı. 350 kişilik dev koro Atatürk’ün sevdiği şarkıları ve birbirinden değerli eserleri seslendirdi.

“Yalovalılar olarak çok şanslıyız”

İlk bölüm öncesi sahneye gelerek katılımcılara hitap eden Yalova Belediye Başkanı Vefa Salman; “Öncelikle kentimize dışarıdan gelen tüm misafirlerimize Atatürk’ün kenti Yalova’ya hoş geldiniz diyorum. Program sunucumuz konuşmasından Yalovalılar çok şanslı dedi. Evet biz Yalovalılar çok şanslıyız. O şansın başladığı günde bugün. Gazi Mustafa Kemal Atatürk bundan tam 89 yıl önce 19 Ağustos 1929 saat 16 sularında Yalova’ya ilk kez geliyor ve iyi ki geliyor. Ben her zaman Yalova sadece Türkiye’nin değil Dünya’nın en güzel kentidir diye ifade ederim ve bu Dünya’da bir cennet varsa orası da Yalova derim. Bunları hepsi realitedir. Bunu Belediye Başkanı olduğum için değil gerçek olduğu için söylerim. Her gelen misafirimde bunu teyit etmiştir. Bizler bu cennet vatanı Gazi Mustafa Kem al Atatürk’e borçluyuz” dedi.

“Yalova’yı oya gibi işlemiş”

Konuşmasını “Ata, Ankara ve İstanbul’da sonra en fazla zamanını Yalova’da geçirmiştir” diyerek sürdüren Başkan Salman;“Zamanını Yalova’da geçirdiği süreçte Yalova’yı bir oya gibi işler. İmarını çizer, sıtmayla kırılmakta olan bir bataklık olan Yalova’da sıtmayı sonlandırır. Yalova sevgisinin en somut örneği, her yerde 1 ya da 2 evi vardır. Yalova’da 3 evi vardır. Birçok önemli kararı burada almıştır. Yabancı ülkelerin önemli devlet adamlarını her zaman Yalova’da ağırlamıştır.  Yalova bir anlamda Cumhuriyetin yazlık başkentidir. Yalova’ya bırakmış olduğu en önemli miraslardan biri Termal’dir. Yalova’ya olan sevgisini “Yalova Benim Kentimdir” diyerek ölümsüzleştirmiş, Termal içinde “Geleceğin Su Şehri” olacak demiştir. Termal’i Türkiye’nin ilk canlı ağaç müzesi yapmıştır ve o Termal 1930 yılında Roma’da altın madalya almış şifalı bir suya sahiptir. Çevreciliğinin, doğa sevgisinin en güzel örneği Yürüyen Köşk’tür. Sadece bir ağaç dalı kesilmesin diye yaptırmış olduğu adına köşk dediğimiz mütevazı yapıyı kaydırtıyor. Bu hareketle çevre dersi veriyor. Kimin akılına gelirdi o dönemde çevre kirliliği yabancılarında dediği gibi böyle lider 100 yılda bir gelir dedikleri Mustafa Kemal Atatürk’ten başkası değildi. İyi ki Yalova’ya geldi. Türkiye’nin en uzun Çınarlı Hıyabanı Yalova’dadır bunu da yaptıran Gazi Mustafa Kemal’dir. Sizlerin huzurun Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü bir kez daha saygıyla, sevgiyle, özlemle ve rahmetle anıyorum. İyi ki geldin Yalova’ya Atam” diye konuştu.