Karadağ’ın müzeler şehri Cetinje

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz cumartesi günü Karadağ Cumhurbaşkanı Milo Cukanoviç’in daveti üzerine “Avrupa‘nın En Genç Bağımsız Cumhuriyeti” unvanına sahip ülkesi Karadağ / Montenegro’ya ilk resmi ziyaretini gerçekleştirdi. Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da eşlik ettiği ziyaretin resmi görüşmesi Karadağ’ın tarihi ve kültürel eski başkenti Çetinye'deki Cumhurbaşkanlığı Rezidansı'nda gerçekleştirildi.

Karadağ’ın manevi kalbi

Lovćen Dağı’nın altındaki küçük vadide yer alan, buram buram tarih ve barındırdığı yüzlerce ıhlamur ağacından ötürü ıhlamur kokan Karadağ’ın eski kraliyet başkenti Cetinje, 1482 yılında Ivan Crnojević Zeta devletinin hükümdarı tarafından kurulmuş. O döneme (15. Yüzyıla) ait birçok mimari yapı günümüzde hala zamana meydan okuyor. Karadağ’ın Berlin Kongresi ile 1878 yılında Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılarak tanınması ile Karadağ devletinin başkenti olarak ilan edilen şehir, günümüzde ise Karadağ'ın manevi kalbi konumunda.

Atatürk de buradaki Osmanlı Sefaretini kullanmış

Birinci Balkan Savaşı’ndan sonra kurulan Karadağ Krallığı’nın kısa bir süre başkentliğini yapan Cetinje’ye, bu süreçte pek çok ülkenin konsolosluğu açılmış. Mustafa Kemal Atatürk de Sofya’daki göreviyle birlikte yüklendiği kısa süreli Çetinje ateşemiliterliği sırasında Çetinye'deki 1.5 katlı Osmanlı Sefareti (Elçiliği) binasını kullanmış. Her ne kadar bu konsolosluk binaları artık hizmet vermiyor olsalar da buralarda günümüzde çeşitli etkinlikler düzenleniyor.

Tiyatro sahnesini aratmayan Cetinje sokakları
Dalmaçya kıyılarının en güney ucunda, Adriyatik kıyısına saklanmış gibi duran, yeşil ile mavinin iç içe geçtiği, pitoresk deniz koyları, berrak suları, yüksek dağları, muhteşem gölleri, birçok doğal güzelliği ve antik şehirleriyle her yıl dünyanın her yerinden birçok turisti kendine çeken Karadağ’ın milliyetçilerinin ve sıcak kanlı insanlarının bulunduğu şehri Cetinje, birçok müzeye, manastıra, eski elçilik ve konsolosluklara ev sahipliği yapıyor. Eski konsoloslukların bulunduğu Njegoseva Caddesi üzerinde dantel gibi işlenmiş binalar, onlarca ıhlamur ağacı, hediyelik eşya mağazaları, cafe ve restoranlar bulunuyor. Adeta tiyatro sahnesinden fırlamış gibi sokakları olan, sakinliğiyle huzur veren, tarihi yapılarıyla ziyaretçilerini tarihe yolculuğa çıkaran, doğal güzelliği ile insanları büyüleyen muhteşem bir şehir olan Cetinye, Türk turistlerin de Balkanlar ve Karadağ’da en rağbet ettiği turistik yerlerde başı çekiyor. Karadağ’ın beş yüzyıl boyunca kültür ve eğitim başkenti olmuş Çetinje yeşili ve düzgün mimarisiyle de göz doldurucu.

Karadağ’ın eski kraliyet başkenti
Karadağ’ın eski başkenti olduğu için birçok tarihi ve kültürel yapıyı barındıran Cetinje’de 15. yüzyıl dönemindeki Hükümet Konağı binası, günümüzde Kraliyet Tiyatrosu “Zeta House” olarak kullanılıyor. Özgün mimarisi, tarihi binaları, manastır ve kiliseler ile müzeler nedeniyle kente ‘müze kasaba’ denilirken, Osmanlı’nın izlerini de taşıyan tarihi şehirde, Cetinje Manastırı, Biljarda Müzesi, Lipa Mağarası, Karadağ Sanat Galerisi, Miodrag Dado Duric Galerisi, Ulica Njegoseva, Tarih Müzesi, Kral Nikola Müzesi, Vlach Kilisesi, Lovcen Milli Parkı, Njegos Mausoleum, Djukanovic Evi, Saint Peter Manastırı, Milli Müze, Etnoğrafya Müzesi yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği tarihi mekanlar. Etnografya müzesi, Karadağ Krallığı’nın kralları olan I. ve II. Peter’in konutları (devlet müzesi ve biljarda salonu) ve ulusal müzenin her birine giriş 5’er Euro. Ancak 10 Euro karşılığında tek bir bilet alarak hepsine girilebiliyor.

Türkiye, Karadağ’a en fazla yatırım yapan ilk 10 ülke arasında
Karadağ'ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkelerden biri olan Türkiye ile Karadağ arasındaki dostluk ilişkileri Sultan II. Abdülhamit ile Kral Nikola arasındaki dostluğa dayanan bir geçmişe sahip. Günümüzde de Türkiye, Karadağ'a en fazla yatırım yapan ilk 10 ülke arasında yer alıyor. TİKA, Karadağ'da bugüne kadar toplam değeri 20 milyon Euro’yu aşan 399 proje ve faaliyet gerçekleştirirken, Erdoğan ve Cukanoviç ikili görüşmesinde 250 milyon dolarlık bir hedef koydular ve çalışmalarını bu hedef doğrultusunda sürdürecekler.

Cetinye’de gezilip, görülecek yerlerden bazıları:

Cetinje Manastırı: Karadağ’da bulunan en ünlü Sırp Ortodoks manastırıdır. 1701 yılında Prens Danilo tarafından yaptırılmış. Osmanlı saldırıları sırasında harap edildikten sonra 1785 yılında tekrar inşa edilmiş. Kutsal Haç parçacıkları, Aziz Sava Epitrachelion, , Kral Stephen Decansky'nin tacı, çeşitli eski kilise afişleri, Rus İmparatoriçesi Catherine II'nin elleriyle işlediği örtü gibi birçok eser sergileniyor. St John’nun  (Vaftizci Yahya)sağ eli bu manastırda bulunuyor ancak sergilenmiyor.

Vlaska Kilisesi: 1450 yılında inşa edilen kilisenin korkulukları için, düşmandan ele geçirilen silahların namluları kullanılmış. Burada düşman diye kasdedilen, Osmanlılar. 1864 yılında yeniden yapılanmadan sonra bugünkü görünümünü almış.

Etnoğrafya Müzesi: Kral Nichola Meydanı’nda bulunan müzede Karadağ’ın geleneksel kıyafetleri ve yaşam tarzı sergileniyor.

Devlet Müzesi / Prens I. Nikola'nın Sarayı: Kral Nichola Meydanı’nda bulunan müze, Karadağ Kralı I. Nikola Petroviç’in eski ikametgahı. II. Dünya Savaşı sırasında yağmaya uğramış. Saray, Art Nouveau tarzında, bol miktarda orijinal form, dekoratif detay ve çiçek desenleri ile inşa edilmiştir. Sarayın her odası kendi tarzında tasarlanmıştır: oryantal, Venedik, Viktorya. Saray birkaç kez yeniden inşa edildi ve 1910'da bugünkü görünümünü aldı.

Biljarda House: Milli Müze’nin hemen karşısında yer alan yapı, ünlü şair ve filozof Peter II Petroviç’in 1832 yılında ikamet ettiği bina. Günümüzde adına kurulmuş müze olarak hizmet veriyor. Alt katta askeri kıyafetler, zarifçe dekore edilmiş silahlar, üst katta ise pisikopos haçı, giysileri, belgeler, mobilyalar, bilardo masası bulunuyor.

Milli Müze: Novice Cerovica’da bulunan müzede tarih ve sanat bölümleri görülmeye değer.

Vladiko Danilo Mezarı: Centinje Manastırı’nın solundan başlayan ve tepeye doğru çıkan 10 dakikalık bir yürüyüşle ulaşılıyor. Buradan Cetinje’nin kuş bakışı manzarası izlenebilir.

Lovcen Türbesi: Petar II Petrovıc Njegos tarafından, Jezerski Tepesi üzerinde 1660 metre yükseklikte bu şapel yaptırılmıştır. Türbe yıkılması üzerine 1924 yılında yeniden inşa edilmiş.

Haber ve fotoğraflar: Fulya OMAÇ / Karadağ – Cetinje