Ülkemizde ve dünyada yangın sebeplerinin büyük bir kısmını yemek pişirme ünitelerinden çıkan yangınlar oluşturmaktadır.İstatistiksel olarak yangın sebeplerinin %40 ‘ı mutfaklardan kaynaklanmaktadır. NFPA verilerine göre 2010 -2014 yıllarında evlerde %33 yangın sebebi mutfaklar ve bu yangınların %49 ‘ u ölümlere sebep vermiştir.
Mutfaklarda temel olarak yangınlar ;
- Davlumbaz filtreleri , filtre üzerinde yer alan kısım ve bacalardaki yanık yağ birikimi ve kurum sebebi ile oluşur.Baca yangınları ayrıca yağların kanallar içinde birikimi, egzoz sisteminin temizlenmemesi, uygun olmayan kanal kesitleri ve fan seçimi ve topraklama yapılmaması sebebi ile de oluşur.
- Pişirme ünitelerindeki hatalı kullanımlar sıçrayan yağlar , yağların yada yemeklik malzemelerin yanması , kızartma tavalarına su sıçraması gibi sebepler ile çıkan yangınlar,
- Enerji kaynağı olarak kullanılan gaz, yakıt veya diğer yanıcıların sebep olduğu yangınlar
- Yine gaz kaçağı sonrası yada yağ buharı ile EEX olmayan elektrik ekipmanlarından kaynaklı olarak oluşur.
Genelde kömür gibi yakıtların ızgaralarda yanması sonucu ortaya çıkan kül ve kurum zamanla kanallarda birikir , bu birikimin içerisinde eksik yanma nedeniyle yanmamış halde yakıt tozları da bulunur. Özellikle katı yakıt kullanılan ızgaralarda pişirilen balık ve et yüksek hacimlerde yağ buharı da oluşturur. Buhar metal yüzeyle temas ettiğinde kuru ama yapışkan bir katman oluşturur. Bu katmanın üzerinde nispeten daha ağır olan kül, yanmamış karbon vb. gibi yanma ürünleri de zamanla birikir. Düzenli temizlenmeyen sistemlerde yağ, kül ve kurum birikimi özellikle yatay kanallarda aşırı bir yığılmaya neden olur bu çok ciddi bir yangın yükü oluşturur.
Çünkü kurum ve yakıt tozları zaten yanıcı özelliktedir üzerine birde yağ eklenince çok yüksek yangın yükü taşıyan yangınlar ortaya çıkar.
Yağ buharı birikimi aynı zamanda mutfaklardaki pişirme alanları için de ciddi bir tehlikedir. Pişirme sırasında katı (Piroliz sonrada Buharlaşma) ve sıvı yağlar gaz fazına geçerler. Bu ise hava ile beraber atomize olarak yağ yüklü buhar oluşturur uygun bir ateşleme ile ciddi parlamalar ve yanmalar ortaya çıkar.
Yine yağ buharı hava karışımı olan yağ buharı hava karışımı olan yanıcı buhar bulutu havalandırma sistemi ve ısı akımlarının oluşturduğu konveksiyon etkisi ile önce davlumbaza ve buradan da kanallara taşınır. Fritözler gibi yüksek pişirme ısıları olan cihazlarda daha fazla yağ buharı oluşur. Yağ kalıntılarının tutuşma sıcaklığı, ilk halindeki tutuşma sıcaklığından biraz daha düşüktür çünkü seyrelmiş bir durumdadır . Bu birikimler davlumbaz ve kanallarda yangın tehlikesini beraberinde getirir.
Baca ve duman kanallarının içindeki yağların tutuşması konveksiyon ile sürekli bir ısı taşınmaşı ile burada biriken yağın gazlaşması ve kendiliğinden tutuşma sıcaklığına ulaşması için ısı kaynağının yeterli bir sıcaklığa ulaşması ile gerçekleşebilir.
Yada pişirme ünitelerinden sıçrayan kıvılcım ve sıcak kurumlar ile de tutuşma oluşabilir.Genellikle pişirme ekipmanlarında aşırı ısı ve alevler beraberinde bir parlamayı getirebilir.Pişirme sonucu oluşan yağ buharının aşırı ısıya maruz kalması veya doğrudan aleve temas etmesiyle gerçekleşen tutuşmalar genellikle parlama oluşturur. Bu parlama ile yükselen alevler de davlumbaz ve yağ filtrelerine temas ederse veya yeterli bir süre devam ederse ( yaklaşık 1- 2 dk) davlumbaz ve kanallardaki biriken yanıcılar kolaylıkla tutuşur.
Önce davlumbazın egzoz kanalı içindeki yağ tortuları tutuşur yangın kanallarda ve bacada ilerlemeye devam eder, eğer otomatik söndürme sistemi yoksa yada çalışmamış ise kanallar içinde oluşan bu yangın yukarıya ve fana doğru devam eder . Aynı zamanda kanalın metali ısınarak metal yüzeylerden temas yolu ile yayılan ısı enerjisiyle çevrede tutuşabilecek ahşap yapı malzemeleri, plastik vb. bina elemanları yanarak yangının tüm binaya yayılmasına sebep olur.
Mutfak yangınları gerçekten çok tehlikelidir ve sonuçları ise ciddi ölümcül olabilmektedir. Mutfaklardan başlayıp tüm binaya sirayet ederek tüm mülkün yanmasına sebebiyet verebilir.
