Aerosol sistemi tasarım hesaplamalarında sıcaklık ve havalandırmanın da ciddi etkileri vardır.

Sıcaklığın etkileri: Yükseklikte olduğu gibi, sıcaklığın, yoğunlaştırılmış aerosol tasarım faktörü hesaplamaları üzerinde hiçbir etkisi yoktur, ancak yangın söndürücünün oda içindeki dağılımını etkiler. Yüksek sıcaklıklarda aerosol daha büyük bir hacme genişler. Bu nedenle, standart koşullar için tasarlanan bir sistem, aynı tasarım faktöründe, yüksek sıcaklıklarda daha yüksek bir dağılıma yol açacaktır. Bununla birlikte, söndürücü madde miktarındaki azalma, buna neden olabileceği için bu tavsiye edilmez.

Düşük söndürücü performansında, düşük sıcaklıklarda aerosol daha az spesifik bir hacimle sıkışabilir. Bu, standart sıcaklık koşulları altında elde edilenle karşılaştırıldığında daha düşük kapsama alanıyla sonuçlanabilir. Bunun yüksek bir hız ve düşük salınan aerosol sıcaklığı nedeniyle düşük olması gerekir.

Sıfırın altındaki sıcaklıklarda, daha düşük bir kapsama alanını elde etmek için oda sıcaklığında belirtilen miktar artırılmalıdır. Oda sıcaklığında belirlenen tasarım faktörü, bir düzeltme katsayısı (Kx) ile çarpılmalıdır.

Havalandırmanın etkileri: Tüm havalandırma sistemleri, AEROSOL sisteminin çalıştırılmasından önce kapatılmalıdır. Bununla birlikte, havalandırılan bir alan içine aerosol deşarj olasılığı da dikkate alınmalıdır. Bu tür alanlarda, havalandırma havası ile bazı yangın söndürücüleri kaybolacaktır. Ventilasyonun boşaltım sırasında ve sonrasında devam ettiği varsayıldığında, belirli bir tasarım faktörünü geliştirmek için daha fazla miktarda söndürücü gereklidir.

Ayrıca, tasarım faktörünü belirli bir seviyede tutmak, tutma süresi boyunca sürekli söndürücü boşaltım gerektirir. Bir koruma alanı başlangıçta saf hava içeriyorsa, deşarjın başlamasından sonra herhangi bir zamanda söndürücü için belirli bir tasarım faktörü geliştirmek için gerekli olan AEROLSOL deşarj oranı gereklidir. Havalandırma sistemleri ile ilgili hesaplamalar hakkında bilgi için üreticiye başvurmak en doğru seçenektir.

Aerosol söndürücülerin temel uygulama sahaları; bilgi işlem odaları, elektrikli sistemler, sistem odaları, pano odaları, trafo odaları, endüstriyel tesisler, mutfaklar,  gemiler ve taşıtlar olarak çok çeşitlendirilebilir. Elektrik kaynaklı yangınları söndürme amaçlı olarak tasarımcılar tarafından sıklıkla tercih edilen sistemlerdir.

Aerosol söndürücülerin avantajları:

İnsan sağlığına zararı daha azdır.

Aerosol yangın söndürücünün zehirlilik oranı düşüktür.

Ortamdaki oksijeni tüketmez.

Üretici tavsiye ve kalite belgelendirmeleri esas alınarak 15-20 yıl bakım gerektirmez. (15-20 yıl yaşlandırma testleri mevcuttur)

S tipi aerosoller üretici ve belge kuruluşlarının değerlendirmelerine göre ortamdaki sistem bileşenlerine en az zararı verir ya da hiçbir zarar vermez.

Üretici tavsiye ve kalite belgelendirmeleri esas alınarak; kir, toz, nem yaratmaz.

İşletme maliyeti yoktur.

Dolum veya kalibrasyon gerektirmez.

Tüp odası, sistem odası, yüzde 100 sızdırmazlık, ilave boru tesisatı gibi ekstra maliyetler gerektirmez.

Bakım ve tutum Maliyetleri (Her yıl dolum-bakım- kalibrasyon gerektirmez). Aerosol yangın söndürücü, montajı yapıldıktan sonra nispeten daha az bakım gerektirir. Aktivasyon sistemlerinin periyodik bakım ve kontrolleri yapılır.

Aerosol yangın söndürücü boyutları dekoratif ebatlara sahiptir ve söndürücü maddenin basınçlı silindirlerde depolanmasını gerektirmez.

Ağırlıkları daha azdır (Geleneksel tüplerin sadece onda biri ağırlığındadır)

Üretici tavsiye ve kalite belgelendirmeleri esas alınarak çevreci ürünlerdir (Zararlı kimyasal içermeyen ürünler çevre dostudur) , Aerosol yangın söndürücü çevre dostu yangın söndürme ürünüdür diyebiliriz. Ozon inceltme potansiyelinin ve sıfır küresel ısınma etkisinin sıfır olması önemlidir.

Aerosol yangın söndürücüden boşaltılan mikron boyutlu aerosol parçacıkları, söndürücü maddenin tüm bölgeye yayılması, en gizli ve korunmalı bölgelere bile nüfuz etmesini sağlayan gaza benzer miktarlarda ortaya çıkarlar. Ayrıca, homojen dağılım saniyeler içinde sağlanır ve bölgede uzun kalma süresi oluşarak yangının yeniden alevlenmesini önlemeye de yardımcı olur.

Yoğunlaştırılmış aerosolleri düşük söndürücü konsantrasyona sahiptir. Aerosol ile, alevlenebilir sıvılar (B sınıfı yangınlar)100g/m3 dizayn faktöründe söndürülmüştür, bu ölçü halon 1301 için ise 330g/m3’tür.

Benzer söndürücüler ile kıyaslandığında aerosol ihtiyacı ve kapladığı yer miktarı oldukça düşüktür.

Aerosol söndürücülerin dezavantajları:

Aerosol söndürücülerin ilk kurulum maliyetleri diğer sistemler ile kıyaslandığında nispeten yüksektir.

Tasarımları belirli büyüklükteki alanlar için yapılır. Standart kriterleri ve testler şimdilik sınırlı alanlar için yapılmıştır.

Çoğu tasarımcı için sadece kapalı alanlarda kullanım için uygundur. Açık alanlarda rüzgarlı ve sürekli hava girişi olan yerlerde çok etkili değildirler.

Kesin söndürme için nispeten sızdırmazlık – içeriye sürekli hava girişinin engellenmesini gerektirirler.

Korlaşma oluşmuş yangınlarda yeniden alevlenme oluşabilir. Bu sebeple A sınıfı gelişmiş yangınlarda çok etkili olmazlar.

Tasarım kriterleri zorluklar taşımaktadır, doğru ve etkili söndürme için çok iyi tasarım yapılması gerekir. Yeni sistemler olduğu için tasarımcıların tecrübeleri azdır.

Özetle söylemek gerekirse; Aerosol sistemler  elektrik pano odaları, haberleşme odaları, sistem odaları, kumanda odaları, metal  clad  ve Trafo odaları için hacim söndürme amaçlı olarak tasarım yapılır. Tasarım konsantrasyon yoğunluğunun düşük olması sebebi ile büyük hacimlerde daha az miktarda Aerosol ihtiyacı vardır.

Borulama gerektirmez, var olan algılama sistemlerine de adapte edilebilirler ya da bu sistemler için bağımsız  çapraz zonlu algılama sistemleri kurulabilir.

Sistem tasarımları NFPA 2010, ISO 15779: 2011, UL 2127 ve UL 2775 standartlarına uygun tasarım yapılır.

Boşaltım sonrasında sistemdeki tüm aerosolleri yenilemek gerekir. Yapılması gereken gerekli periyodik bakım tutum yapılmamış ise sızdırmazlık gibi olması gereken yapısal durumlar bozulmuş ise, sistemsel olarak çalışsa bile yangını söndürmeme ihtimali her zaman vardır. Fiyat – etkinlik karşılaştırması yapıldığında da tasarımcılar tarafından tercih sebebi olarak ortaya çıkarlar. Çünkü Cost– effective sistem tasarımları yapılabilmektedir.

Kolay kurum, kolay kullanım lokal yada hacim tasarımları gibi geniş bir alanda tasarım yapılabilme imkanının olması ve daha bir çok avantajı mevcuttur. Tasarım alan çeşitliliği ve sabit borulu gazlı sistemlere göre fiyat– etkinlik oranı değerlendirmesi sebebi ile aerosol sistemler tercih edilirler.

Not: Makale ile ilgili temel bilgi kaynakları Google gibi kullanmayı bilen için çok önemli bilgi kaynaklarından sağlanmıştır.

Kaynaklar:

Hot Aerosol Fıre Extınguıshıng Agents And The Assocıated Technologıes:A Revıew ,Xiaotian Zhang, Mohd Halim Shah Ismail, Fakhrul-Razi b. Ahmadun, Norhafizah bt. Hj. Abdullah ,Choi Hee

Practice of Use of Aerosol Extinguishing Agents Obtained by Combustion of Propellants ,A.N. BARATOV , N A BARATOVA , Y A MYSHAK , 0 Y MYSHAK

Effectiveness of Hot Aerosol Extinguishing Agent in Suppressing Oil Fires …….. W.-F.Zheng, A.-H.Liu, L.Zhang,Q.-W.Li, X.-Y.Lin,R.-M. Pan

Pyrogenıc Aerosol Fıre Suppressants:Engıneerıng Of Delıvery Systems And Corrosıon Analysıs. Juan Vitali, Charles Kibert, lames Akers

The Physicochemical Properties of SFE Fire Suppressant Athmosoheres in Toicity …. Kimmel , Smith ,Reboulet , Still , Carpenter

ISO 15779:2011 – Condensed Aerosol Fire Extinguishing Systems - physical properties and system design , NFPA 2010 - Standard for Fixed Aerosol Fire Extinguishing Systems , UL 2775 - Standard for Fixed Condensed Aerosol Extinguishing System Units , KIWA BRL-K23001/02 , Evaluation Guideline for aerosol fire extinguishing , An Evaluatıon Of Aerosol Extınguıshıng Systems For Machınery Space Applıcatıons US COST GUARD , IMO MSC/Circ.1270 Revısed Guıdelınes For The Approval Of Fıxed Aerosol Fıre-Extınguıshıng Systems Equıvalent To Fıxed Gas Fıre-Extınguıshıng Systems, As Referred To In Solas 74, For Machınery Spaces.

Areosol üreticilerinin herkese açık kullanım ve tanıtım kılavuzları