Hazırlanan raporda, Belediye Kanunu’nda yer alan ‘Hemşeri hukuku’ başlıklı 13. Maddesine göre vatandaşlık bağına bakılmaksızın tüm belde sakinleri, belediyelerin hizmetlerine ve kararlarına katılma hakkına olduğunu, Kent konseylerine katılım da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıyla sınırlı bir hak olmayıp, kent konseyleri, mülteci ve göçmenlere de açık olduğu belirlendi.
Karşılıklı sosyal uyuma katkı sağlıyor
Raporda, Kent konseyleri, belde sakinlerinin, yerelde yaşanan sorunlarını bizzat tespit eden katılım ve yönetişimi sağladıkları sivil bir platform olduğu belirtilerek, Kent Konseyi üyesi hemşeriler, herhangi bir aracı olmaksızın yerel çözümler üretirken; kent konseylerinde mülteciler ve ev sahibi toplulukların birlikte varlığı, sosyal gerginliklerin nabzını tutma, analiz etme ve cevap verme kapasitelerini arttırarak yerel düzeyde karşılıklı sosyal uyuma katkı sağlayacak.
Mülteci görüşleri, belediyelerin 5 yıllık stratejisinde yer alacak
Belde sakini mülteci ve göçmenlerin kaygılarının ve çözüm önerilerinin, Belediye Kanunu 76. Maddesi kapsamında, Belediye Meclisi gündemine alınmasını ve belde ihtiyaçlarına daha uygun kararlar alınmasını desteklenecek, ayrıca mülteci görüşlerinin belediyelerin beş̧ yıllık stratejik planlamalarında yer almasını sağlayacak.
Kent Konseyi çalışmalarındaki örnekler
Hazırlanan raporda Kent Konseyi örnekleri verildi. Raporda verilen örnekler, Göç ve Mülteci Meclisleri ile Çalışma Grupları ve Tematik Meclisler ve Çalışma Gruplarında Mülteciler olmak üzere iki guruba ayrıldı.
- Grup: Göç ve Mülteci Meclisleri ile Çalışma Grupları
Şişli Kent Konseyi altında 2017 yılında Mülteci Meclisi kurulmuş̧ ve mültecilerin hak ve hizmetlere erişimi ile sosyal uyumu arttırmaya yönelik birçok faaliyet yürütmüştür.
2020 yılında İstanbul Kent Konseyi altında Göç̧ Çalışma Grubu kurulmuş̧ ve mülteci koruma alanını gündemine dahil etmiştir.
Esenyurt Kent Konseyi bünyesinde 2020 yılında Mülteci ve Göçmenler Meclisi kurulmuştur. Mart 2021 itibariyle meclisin 30 mülteci ve göçmen üyesi mevcuttur. UNHCR ve partnerleri Mülteci ve Göçmenler Meclisine eğitim ve danışma desteği vermiştir.
Gaziantep Kent Konseyi, Göç̧ ve Sığınmacılar Çalışma Grubu kurmuştur.
Şanlıurfa Kent Konseyi Mülteci ve Göç̧ Çalışma Grubu ve Adana Kent Konseyi Göç̧ ve Mülteci Meclisi Suriyeli Mülteci ve göçmen temsilcilerinin kent konseyine katılımlarını sağlamaktadır.
Konak Kent Konseyi 2016 yılında, İzmir merkezli Suriyeli sivil toplum kuruluşlarının temsil edildiği bir Mülteci Meclisi kurmuştur.
- Grup: Tematik Meclisler ve Çalışma Gruplarında Mülteciler
Bağcılar Kent Konseyi Kadın Meclisi’ne 2020 yılı itibariyle 8 mülteci kadın dahil olmuştur. Meclis kapsamında bilgilendirme ve sosyal uyum alanında çalışmalar yürütülmektedir.
2019 yılında 30. Dünya Çocuk Hakları Günü’nde 4 göçmen ve mülteci çocuğun Beylikdüzü Kent Konseyi’ndeki Çocuk Meclisi’ne katılımı gerçekleşmiş̧ ve etkinlikler yürütülmüştür.
2020 yılının sonunda mültecileri içeren bir yapı olma yolunda ilerleyen Avcılar Kent Konseyi aralık ayında gerçekleştirdiği toplantıda 5 mülteci kadının da katılımıyla gerçekleşmiştir.
İzmir Kent Konseyi pandemiden mültecilerin durumu ile ilgili bir rapor hazırlamış̧ olup, bulgularını, önerilerini ve politika çözümlerini, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin dikkatine sunmuştur.
Denizli Kent Konseyi 2021 yılı itibarıyla, mültecilerin özellikle gençlik ve kadın meclislilerine katılmalarını hedeflemektedir. UNHCR’ın desteği ile mülteci gençlerin katılımı başlamıştır.
Yunus Emre Kent Konseyi çalışmalarına mülteci gençleri çalışmalarına dahil etmekte olup, Belediyenin mülteci ve ev sahibi topluluklardan gençlerin politika oluşturma çalışmalarına katılımını teşvik eden etkinliklerini desteklemektedir.
UNHCR’ın Kent Konseyleri ile İşbirliği Önerileri
Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği tarafından Mültecilerin Kent Konseylerine Katılımı Stratejisi Raporuna göre 5 öneri sunuldu.
Birinci Adım: İl ve ilçe belediyelerde mülteci ve göç̧ alanı dahil olmak üzere, farklı temalar etrafında toplanan çalışma grupları ve meclisler bulunmaktadır. Bu çalışma grupları ve meclislere mülteci katılımını artırmak amacıyla, öncelikle bir haritalandırma çalışması yapılması önerilmektedir.
İkinci Adım: Haritalandırmanın ardından; UNHCR, göç̧ ve eşitlik birimleri basta olmak üzere ilgili belediye birimleri, kent konseyi temsilcileri ve yerel sivil toplum paydaşlarının İşbirliği ile göç̧ ve mülteci çalışma grupları ve meclislerinin kurulması için ihtiyaç̧ analizlerinin yapılması ve yol haritasının çizilmesi faydalı olacaktır.
İhtiyaç̧ analizi neticesinde; UNHCR ilçe düzeyinde Kent Konseyi Çalışma Yönergelerinin göç̧ ve iltica alanlarını da içerecek şekilde düzenlenmesi için destek olabileceği gibi, ilgili paydaşlarla mülteci meclislerinin kent konseyleri bünyesinde rolünün önemine ve uluslararası korumaya dair teknik görüşmeler ve kapasite geliştirme faaliyetleri düzenleyebilecektir.
Üçüncü Adım: Yerel ihtiyaçlar doğrultusunda çizilecek yol haritası çerçevesinde ilgili belediye birimleri ve Kent Konseylerinin desteği ile göç̧ ve mülteci çalışma grupları ve meclislerinin kurulması teşvik edilmelidir. Çalışma grubu ve meclislerde; mülteci nüfusun farklı kesimlerinin ve farklı alt yapılarının temsil etmesine özen gösterilmelidir. Bu temsilin sağlanması için acık çağrı usulü̈ ve bilgilendirme toplantıları önerilmektedir. Kent Konseyi mekanizmalarının tüm hemşerilere daha iyi anlatılması ve gerçek anlamda katılımcı bir ortamın oluşması sağlanmalıdır. Bu doğrultuda sosyal medyanın etkin kullanımı tavsiye edilmektedir.
Dördüncü̈ Adım: Aynı doğrultuda yürütülen farklı bir çalışma olarak, birinci adımdaki haritalandırma çalışmasını takiben gençlik, çocuk veya kadın gibi farklı temalarda faaliyet eden meclislere mültecilerin katılımı teşvik edilmelidir.
Beşinci Adım: Mülteciler Alanında Belediyeler Arası Koordinasyon Platformu UNHCR öncülüğünde 2017 yılında Marmara Bölgesi’nde kurulmuş̧ olup; Platform, UNHCR, Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Vakfı ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi yürütücülüğünde çalışmalarına devam etmektedir.
Platform; belediyeleri, ulusal ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarını, insani yardım ve kalkınma aktörlerini bir araya getirmektedir.
2018 yılında Platform, belediyelerin mülteci müdahale ve sosyal uyum alanında taahhütlerini içeren İstanbul Deklarasyonunu kabul etmiştir.
İşbirliği önerilerinin son aşamasında; Belediye Koordinasyon Platformu bünyesinde bir Göç̧ ve Mülteci Meclisleri Alt Çalışma Grubu kurulmasını hedeflemektedir. Alt Çalışma Grubu kapsamında farklı ilçelerdeki göç̧ ve mülteci çalışma grubu ve meclislerinin deneyimlerinin, dönemlik seçilen temsilciler aracılığıyla Belediye Koordinasyon Platformuna aktarılmasını, bu yolla iyi uygulamaların farklı ilçeler arasında yaygınlaştırılmasını sağlayacaktır.
Uzun vadede UNHCR, ülke çapında, ihtiyaç̧ duyulan koordinasyonu sağlamak için kent konseyleri ve belediyelerle birlikte yerel ve bölgesel koordinasyon platformlarının kurulmasını ve bunların devamlığını sağlamayı hedeflemektedir.
