Şanlıurfa ve Mardin başta olmak üzere tarımsal sulamada kontrolsüz kaçak elektrik kullanımı, bölgenin yalnızca enerji sistemini değil, aynı zamanda tarımı, çevreyi ve toplumsal düzeni tehdit eden boyutlara ulaşmış durumda. Özellikle kuraklık ve bilinçsizce kullanılan yer altı suları nedeniyle 850 metre derinliklere inilen kuyulardan su çekilmesi, yüksek enerji tüketimine yol açıyor. Bu durum, yalnızca yılın ilk dört ayında 1.5 milyar kWh fazla enerji tüketimine neden olmuş durumda.
Arvas, sulama kuyularında ulaşılan 850 metrelik derinliği ekolojik bir alarm olarak değerlendirdi ve “Bu derinlik, bölgedeki su kaynaklarının kontrolsüz kullanımının bir sonucu. Yer altı sularının bilinçsizce kullanılması hem ekosistemi tehdit etmekte hem de tarımın sürdürülebilirliğini riske atmaktadır” ifadelerini kullandı. Bu nedenle, sürdürülebilir tarım için modern ve doğru sulama yöntemlerine geçişin artık bir zorunluluk olduğunu vurguladı.
Bölgedeki elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 80’i kaçak olarak gerçekleştiriliyor. Şanlıurfa ve Mardin’de tarımsal sulama için yapılan kaçak elektrik tüketimi geçen yıla göre yüzde 300 oranında arttı. Bazı bölgelerde ise bu artış 10 katına kadar çıkmış durumda. Bu kontrolsüz artış, ulusal enerji şebekesinde ciddi dengesizliklere yol açarak, yüksek maliyetlerin tüm Türkiye’nin omuzlarına yüklenmesine neden oluyor.
Dicle Elektrik, bölgedeki kaçak elektriği tespit etmek için dron ve yapay zeka destekli denetimler yaparak 10 binden fazla kaçak trafo tespit etti. Şanlıurfa’nın Viranşehir ilçesinde 349 kaçak trafo tespit edilerek 72 bin kişilik bir elektrik tüketimi kayda geçti. Bunun dışında, Mardin ilçelerinde de yüzlerce kaçak trafo bulundu. Kaçak elektrik kullanımının en yoğun olduğu ilçeler arasında Viranşehir, Kızıltepe, Siverek, Ceylanpınar ve Derik yer alıyor. Bu ilçelerin toplam elektrik tüketimi, Türkiye'nin üç aylık toplam elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 2’sine denk geliyor.
Kaçak elektrik kullanımı sadece bölgesel bir sorun değil, aynı zamanda Türkiye’nin Avrupa elektrik ağı ENTSO-E ile olan bağlantısını da tehdit ediyor. Yaşar Arvas, bu artışın, ulusal şebekenin sürdürülebilirliğini tehlikeye atabileceği konusunda uyarılarda bulunarak, “Kontrolsüz kaçak elektrik kullanımı, sadece bir enerji krizi değil, doğrudan bir beka sorunu haline gelmiştir” dedi.
Eğer bu kaçak kullanım durdurulmazsa, 2025 yılı sonunda kaçak elektrik nedeniyle 9.8 milyar kWh’lik bir kayıp yaşanması bekleniyor. Bu kaybın yaklaşık piyasa değeri 45 milyar TL civarında. Bu da her 17 dakikada bir TOGG fiyatına denk gelen bir kayba yol açmakta.
Kaçak elektrik kullanımının ekonomiye ve enerji arzının sürdürülebilirliğine büyük zarar verdiğine dikkat çeken Arvas, yalnızca bir köyde tespit edilen 83 kaçak trafonun toplamda 200 milyon TL’lik enerji kaybına yol açtığını belirtti. Kaçak kullanımın yalnızca enerji maliyetlerini artırmakla kalmadığını, aynı zamanda şebeke arızalarına, uzun süreli elektrik kesintilerine de yol açtığını söyledi.
Bu kapsamda, enerji güvenliği ve sürdürülebilir enerji politikaları için kaçak elektrik kullanımıyla mücadele edilmesi gerektiği ve modern sulama yöntemlerine geçişin hızla sağlanması gerektiği ifade ediliyor.
