“Kentsel dönüşümde çok geç kalındı”
Büyük Marmara Depremi’nin beklendiği bu günlerde Yalova’nın en büyük sorunu kentsel dönüşüm. Yalova’da kentsel dönüşümde bugüne kadar neler yapıldı?
Mehmet Gürel: Kentsel dönüşümde uzun yıllardır söylediğimiz şöyle bir şey var: Yalova’da tamamının deprem odaklı kent dönüşüm mastır planının yapılması lazım. Kentsel dönüşüm birçok felaket, ekonomik veya estetik yaklaşımı öncelikli olabilir. Depremle, selle veya tamamen kentin ekonomik çıkarlarıyla alakalı kentsel dönüşüm gerekliliği vardır. Yalova’da öncelikle deprem bölgesi olduğumuz için deprem öncelikli kentsel dönüşüm mastır planı yapılması lazım. Burada bütün mesleki disiplinler öncelikli olarak yer almalı. Şehir plancıları, jeologlar, mimarlar ve inşaat mühendisleri gibi. Multi disiplinel bir çalışma gerekir. Çünkü her mesleki disiplinin kendi çerçevesinden bir yaklaşımı var buna. Jeologlar toprağın taşıma kabiliyetini ölçüyor. Şuralara yerleşebilirsiniz, buralar sakıncalıdır diyor. İnşaat mühendisleri bu donelerle yıkılmaz bina yaparım diyor. Şehir plancıları da bütün bu disiplinlerden aldığı bilgilerle bir kent nasıl dizayn edilmeli, o kentte o yöreye ait bir kültür nasıl oluşmalı bunun tasarımını yapıyor. Deprem öncelikli kentsel dönüşüm dediğimizde ekonomik sorunlar ortaya çıkıyor. Bundan 5 yıl önce inşaat maliyetleri ile şimdinin maliyetleri aynı değil. Maliyet 15 katına çıktı. Bu durumda kentsel dönüşümü nasıl yapacağız? Bankalar da artık kredi vermiyor. Ayrıca mevcut imar kanunlarındaki sınırlayıcı kriterlerden dolayı bundan 5 yıl önce kentsel dönüşüm yapma olasılığımız yüzde 100’dü. Şimdi bu oran yüzde 20’i. Kentsel dönüşümde geç kalındı. 1999 Depremini milat kabul edersek o yıldan beri geç kalındı. 24 yılda hükümet eliyle ve yönlendirmesiyle kentsel dönüşüm gerçekleştirilmeliydi. Sadece Yalova’da değil bütün illerde. Yalova’da uzun vadede hiçbir şey yapılmadı. Bunun en önemli nedenlerinden biri ekonominin kötü olması. Kentsel dönüşüm sadece yerel yönetimin becerisiyle alakalı bir şey değildir. Ekonomik döngüyle de alakalı. Ekonomik durum rezalet olduğu için burada siz ne yaparsanız yapın bir araya sakat olacaktır o masanın. Yine de kentsel dönüşüm mastır planı yapıp, bütün yapı adalarını detaylandırıp, belki yapılaşma nizamlarını, kat yüksekliklerini değiştirip müteahhitlerin de daha rahat girebileceği ve askeri müştereklerde uzlaşılan bir çözüm yaratmanız lazım. Belki 120 metrekare dairesi olan, 90 metrekare daire alacak yapıldığında ama can güvenliği ile ilgili sorunu olmayacak. Müteahhit yüzde 50 kazanacakken, belki 30 kazanacak ama o da iş yapmış olacak. Bu denklemi oluşturacak kentsel dönüşüm mastır planı ve bunun detaylı tasarımı yapı adaları ve mahalleler bazında. Bu çok önemli. Çünkü bu tasarımlar sadece oradaki binaları dönüştürmekle kalmıyor. Yol genişlikleri, alt yapı sorunu, sosyal teknik alt yapı sorunları gibi alanları da kurtaracak bir imar planı düzenlemesi sağlıyor. Birçok meslek gurubunun beraber doğru bir şekilde çalışmasını gerektiren ve işin ekonomik kısmının çok iyi araştırılması ve doğru çözümler yaratılması gereken, aynı zamanda devamlılığının sağlanması gereken bir konu.
“Yalova’daki ana sorun vizyon”
Aday gösterildiğiniz ve seçildiğiniz takdirde hükümetin de desteği olmadan Yalova’da yeterli oranda kentsel dönüşüm yapabilir misiniz?
Mehmet Gürel: Bu soruyu birçok konuda sorabiliriz. Şimdiki mevcut belediye 4 yıldır görevde. Bunun müthiş iktidar desteği vardı da ne yaptı? Elektrik direği yeniledi. Ne oldu yani? Yalova’yı mı uçurdular. Yalova artık eskisinden depreme çok daha dayanıklı mı? Yalova eskisinden çok daha temiz, eskisinden çok daha yaşaması keyifli, çok daha güzel bir şehir mi oldu? Hiçbir şey olmadı. Buradaki bahsettiğimiz hükümet şu: 25 yıldır Yalova- Armutlu Yolu’ndaki küçücük arayı yapamamış veya NATO Yolu’na başlayamamış hükümetten bahsediyoruz. Kentsel dönüşümde hiçbir şey yapmamış hükümetten bahsediyoruz. Bu hükümet hikayesi esasında bir efsane. CHP iktidarda olsaydı da CHP’li belediye olsaydı farklı çalışabilirdi. Ancak AK Parti’nin iktidarında AK Parti’nin belediyesini görüyoruz işte. Yalova’daki ana soru vizyon. Kim belediye başkanı olursa olsun hemen hemen herkes aynı şeyleri yapan zaten. Mesela şehrin temiz tutulması gerekiyor. Bunu herkes yapar. Bunları büyük bir hizmet gibi sunmak saçmalık. Belediye başkanının farkı akıllarda kalacak veya kenti diğer kentlerle yarışında daha ön plana çıkaracak makro hizmetler yapmak. Mesela rahmetli Cengiz Koçal o yıllara göre Anfi Tiyortayı yapmış. Büyük bir yatırım. Barbaros Binicioğlu âtıl durumdaki Yürüyen Köşk’ü restore ettirip ortaya çıkardı. Bütün belediye başkanlarını düşündüğümüzde akılda kalıcı bir şeyler olması lazım. Mevcut iktidar destekli bu belediyeyi düşündüğümüzde akılda ne kalacak? Vizyonsuzluk Yalova’yı bu hale getirdi. Eskişehir iktidarın belediyesi mi? Bütün Türkiye Eskişehir’i konuşuyor. Oranın vizyonel bir belediye başkanı Yılmaz Büyükerşen olmasa olabilir miydi böyle? Bu belediye başkanının vizyonuyla direkt alakalı bir şey. Yalova’da esasında her şey var ama doğru kurgu ve vizyon yok. Ne yazık ki birçok siyasinin ve bürokratın beceriksizliğinden dolayı bu hale gelmiş bir kent Yalova. Bu yeni projeler ile kırılır. Vizyon değişikliği ile daha doğrusu olmayan vizyonu ortaya koymakla kırılır. Yalova bir bütün olarak ulaşımından kentsel dönüşümüne kadar bir vizyon ortaya koymalı. Bunun içerisinde devlet de var, belediyeler de var, bürokratik birimler de var, sivil toplum da var, hatta halk da var. Bu hep beraber çalışarak yapabileceğimiz bir şey.
“Trafiği rahatlatmak için hafif raylı sistem yapılabilir”
Yalova’nın trafik ve ulaşım sorununun çözümüyle alakalı projeleriniz var mı?
Mehmet Gürel: Yalova’nın sorunları sıralamasında depremin ardından trafik ikinci sırada yer alıyor. Küçük şehirde araç sayısı çok fazla. Yollar doğru genişlikte, güzergahları değişmeden bir birbirine doğru bağlanan yollar değil. Oto park yok. Toplu ulaşımda eksiklikler var. Bunu çözmek için ulaşımı topyekûn düşünüp sadece araç ulaşımı olarak değil araç, yaya, bisiklet vesaire gibi düşünüp ciddi bir ulaşım planlaması da yapılması lazım. Popüler örnek olsun diye söylüyorum; mesela Şehit Ömer Faydalı Bulvarı’nda sağlı sollu yol üzeri otopark var. Tek arabanın gidip gelebildiği bir güzergâh oldu. Öndeki araba dursa 2 buçuk saat çıkamazsın oradan. 6-7 tane de ışık var. Sadece oradaki yol üstü otoparkları kaldırsan trafikteki günlük sorunun yüzde 20’sini çözersin. Ona ek olarak bir tane de kent içindeki ana aksı vurgulayabiliriz. İstanbul Caddesi’nde bir uygulama olabilir. İstanbul Caddesi’nde tek taraflı park var ama git şimdi çift taraflı park var. Mimar Sinan ve İstiklal Caddeleri ve Fatih Caddesi’nin bir bölümünde keza. Sadece yol üstü otoparkları yasaklamayla bile birkaç noktada günlük trafik yoğunluğunun büyük bir bölümünü çözersin. Bunun yanı sıra oluşturulabilen bölgelerde otopark yapmak veya yapılmasını teşvik etmek gerekiyor. Onun dışında hafif raylı sistemi kente sokmak ile alakalı uzun yıllardır yaklaşımımız var. Ben bunu 2013’ten beri söylüyorum. Bu bir hızlı tramvay değil ama kent içerisinde belli yaş gruplarına ucuz veya bedava ulaşım sağlayacak ve trafik yoğunluğunu azaltacak daha güvenli hafif raylı sistem yapılabilir. Bunun üzerinde çalışıyorum. Aynı zamanda güzergahları da çalışıyorum. Yalova içinde bir ring olması gerekiyor. Bunun normal minibüslerimizle ve belediyenin halk otobüsleriyle destekleneceği, herkesin kazanacağı bir kurgu üzerine çalışıyorum. Büyük bir bölümünü bitirdim. Burada hastaneye ulaşımda sorun çıkıyor. Çünkü hastane tepede kalıyor. Oraya da belki halk otobüsleriyle bütün mahallerden sadece hastaneye gidecek şekilde bir servis gibi bir şey planlıyoruz. Aynı zamanda minibüsçülerin ticari döngülerini de zedelemeyecek bir formülle oluşturulması lazım. Hafif raylı sistemi yapacağız. Bunun gerçekleştirilebilmesi mümkün. Olağanüstü bir engel çıkmazsa muhakkak yapmak istediğim işlerden birisi. Aynı zamanda da birkaç noktada yaya geçitleri oluşturmak gerekiyor. Bu yaya geçitlerinin aynı zamanda estetik olması gerekiyor. Sadece üst geçit olmaktan çok bir yürüme platformu gibi estetik çalışmalarım var. Yayalaştırma çalışmalarım var. Mesela şehir merkezinde yayalaştırma projem var. Ulaşımın güzergahlarında değişiklikler var. Bisiklet yollarının yeniden kurgulanması üzerine çalışmalarım var. O da ciddi bir ihtiyaç.
“Belediye kreşlerinin acilen açılması lazım
Yalova’da sosyal belediyeciliğin geliştirilmesi noktasında ne gibi çalışmalarınız olacak?
Mehmet Gürel: Yalova’da sosyal belediyecilik çok yetersiz. Bu tür şeyleri kim yaparsa yapsın yeterli olmaz zaten. Çünkü insan odaklı olduğu için ne yapsan daha fazlası gerekir. İçimde yara olan bir konu var. O da bizim belediyeciliğimiz döneminde kreşler vardı. Kreşler kapandı. Neden kapanıyor yani. Çocuklarını maddi imkânı olmadığından dolayı özel kreşlere veremeyen binlerce aile var. Onların her mahallede muhakkak açılması lazım. Anne ve babanın işe giderken çocuklarını bırakabilecekleri, orada çocukların sağlıklı bir şekilde vakit geçirebileceği mekanlar olması lazım. Onun dışında ebeveynlere yönelik ama ev kadını öncelikli kurslar veya üretimi teşvik eden projeler üretilmeli. Sağlıkla alakalı yapılması gereken şeyler var. Gelir düzeyi düşük insanlar için belli bir halk ekmek uygulaması yapılması gerekiyor. Ben Halk Ekmek Genel Müdürü ile görüşüyorum. Bu işin maliyeti, olma şartları hakkında görüş alışverişinde bulundum. Gerçekten evine ekmek götürmekte zorlanan bir kesim var.
“Yepyeni bir Yalova kurgulamak istiyorum”
Aday gösterilirseniz ve seçilirseniz nasıl bir belediye başkanı olacaksınız?
Mehmet Gürel: Öncelikli başlıklarım var. Birincisi kentsel dönüşüm, ikincisi ulaşım, üçüncüsü sosyal belediyecilik, dördüncüsü kültür, sanat, spor ve temizlik gibi. Veya kentsel estetik. Giderek çirkinleşen bir kentteyiz. Bütün kentler güzelleşiyor, biz çirkinleşiyoruz. Gece Yalova’da saat 10’dan sonra yapacak hiçbir şey yok. Neden gençler Yalova’da kalmak istemiyor. Gençlere anket yapın ve ‘Yalova’daki sosyal, kültürel hayatı nasıl buluyorsunuz?’ diye sorun hepsi rezalet der. Buna eminim. O yüzden bütün bu başlıkları doğru kurgularsak keyifli, huzurlu, güvenli bir kent olur. Biz de Yalova’da bunu istiyoruz. Bunları yapmak için de doğru bir vizyon ortaya koymak lazım. Orada belediye başkanlarının veya ekiplerinin liyakatleri, eğitimleri, kültürleri önemli hale gelir. O hayallerdir önemli olan. Biz de Yalova’da bu hissiyatla siyaset yapmaya çalışıyoruz. O anlamda da belediye başkanlığına talip olduk. Aday olabilirsek ve daha sonra inşallah seçilirsek de yepyeni bir Yalova’yı bu vizyonla kurgulamak istiyorum. Yalova’nın biraz değişmesi lazım. Yıllardır her şey aynı. Muhafaza etmemiz gereken bir şehir olsa muhafaza edelim. Ancak muhafaza edilecek bir şehrimiz yok. Neyi muhafaza edeceğiz? Mimarisi mimari değil, görseli görsel değil. O yüzden bizim değiştirip dönüştürmemiz gerekiyor. Yalova’yı daha güzel bir hale getirmemiz gerekiyor. Ben şehir plancısı olduğumdan dolayı hem kentsel dönüşüm anlamında hem de kentsel ulaşım ve estetik anlamında başarılı işler yapacağımı öngördüğümden belediye başkanlığına talibim. Gönül rahatlığıyla iddialı olduğumu söyleyebilirim.
“2 bin 500 kişilik kültür merkezi çalışmalarım var”
Sosyal tesis eksikliğinin giderilmesi noktasında çalışmalarınız olacak mı?
Mehmet Gürel: Yalova’da emekliler için sosyal tesis eksikliği var. Bir de gençler için. En önemlisi bir tane çok büyük bir kültürel merkez hayalim var. Yalova’nın merkezindeki sürekli kullanılan RDKM var. 400-500 kişilik bir yer. Bunun normalde içinde çok amaçlı gösterimlerin yapılacağı ve 2 bin 500 kişilik bir merkez olması lazım. İçerisinde tiyatro, sinema, görseller, organizasyonların yapılabileceği, sportif alanların, sanatsal eğitim alanlarının da olduğu bir merkez muhakkak olmalı. Belki bir kısmında akademik odaların da toplandığı, bazı STK’ların da olduğu yaşayan bir merkez olmalı. Bununla ilgili de birkaç çalışmam var. Bu önemli hayallerimden biridir. Tabi mülkiyet ile alakalı aklımda bir iki nokta var. Böyle bir merkez Yalova’ya çok önemli kalıcı bir hizmet olur.
“Yalova’yı Türkiye’de bir marka şehir haline getireceğim”
Seçim sonuçlarına ilişkin öngörünüz nedir? Mustafa Tutuk ve sizin yarıştığınız bir seçimi kim kazanır?
Mehmet Gürel: Aday olursam kazanacağıma gerçekten inanıyorum. Yalova halkının yapısını ve ihtiyaçlarını çok iyi bilen birisiyim. Ne olması gerektiğini yıllarca toplamış, biriktirmiş ve kendi vizyonumda harmanlamış birisiyim. O anlamda da halkla da samimi temas içerisinde olan biri olarak, mesleki anlamda da bu konulara yatkın biri olarak çok ama çok iddialı olacağımı düşünüyorum. Tabi her seçim yapıldığı zamanın toplumsal ve siyasi konjektörüne göre şekillenir. Yerel seçimler adaya daha çok bağlı olmasına rağmen siyasi konjektörün etkisinden tamamen sıyrılamaz. Yalova’da aday olduğum takdirde çok ciddi bir başarıya imza atacağımı öngörüyorum. Kazandığım zaman daha büyük başarıya imza atacağımı öngörüyorum. İddiam şudur: bütün Türkiye’nin olumlu anlamda en çok konuşulan ve beğenilen belediye başkanı olacağıma inanıyorum. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen örneğini veriyoruz ya hani. Kendisine saygısızlık olarak anlaşılmasını istemem. Kat ve kat onu geçeceğimi öngörüyorum. Ölçeklersek, Yalova’nın ölçeği daha farklı ama kentsel dönüşüm, ulaşım, kentsel estetikte, temizlikte, kültürel, sosyal ve sportif hayattaki yaklaşımlarımla çok ön plana çıkacağımı öngörüyorum. Yalova’yı bu anlamda Türkiye’de bir marka şehir haline getireceğime eminim.
Haber ve Fotoğraf: Mustafa Turan
