Bildiğiniz gibi 2 türlü yalan vardır.1kuyruklu 2 kuyruksuz yalan.Hani adam demiş ki

- Bir fare gördüm en az 3 metre kuyruğu vardı,Ötekide,

- Olmaz o kadar.

-O zaman 2 metre

Öteki yine itiraz etmiş

-Olmaz o kadar.

-O zaman 1 metre.

Öteki yine olmaz okadar diyince.

-Birader bunun hiç mi kuyruğu yoktu?!.. Diye sorunca sonuç  farenin kuyruğu1metrede kalmış.

Romalılar döneminde  Çiçero Roma sokaklarında dolaşırken adamın birinin hararetli hararetli nutuklar attıklarını görmüş. Yaklaşmış.dinlemiş.Adam devamlı konuşuyor herkes hak veriyormuş. Bir ara adam

-Bir atın ağzında 32 diş vardır demiş.Herkes doğrudur. Demiş. O arada Çiçero;

- Bir dakika burada bir at var gelin sayalım.

Atı yakalamışlar ağzını açmışlar ve saymışlar.Kaç tane?

-28.!!!

Avcının biri kahvenin önünde koşuyormuş ben attığımı vururum.O sırada gökten bir ördek sürüsü geçiyormuş.Herkes;

-Şu ördeklerden en arkadakini vur.

Diye ,adamı gaza getirmişler.. O da tüfeği doğrultmuş bam.

Fakat nerde, ördekler uçmaya devam. Kahvedekiler.

-En arkadakinden vazgeçtik.Hiçbirini vuramadım.

Avcı kendinden gayet emin.

-O en arkadaki var ya sizin uçuyor dediğiniz.Ha işte o aslında ölüdür.O da farkında değil.

Doğuda  evlerin üstü düzdür. Üzerine 1-2 metre kar yağar ve evlerde köylerde kaybolur. Tavanda kalın kütükler uzatılır onların üstüne de yine kalın tahtalar uzatılarak DAM sağlamlaştırılır. Kışın Köylüler de ya kahvede veya camide toplanır hikayeler anlatır muhabbet ederler ve genelliklede köyün hocasını ve vaizlerini dinlerler.

Hoca böyle bir muhabbet anında başlamış

-Bir öküz bacaya çıksa ya keven kırılır veya mertek.(Ya kütük kolon ,direk veya kalın tahta)

Herkes bir an düşünmüş.Gerçektende öküz bacaya çıksa onun ağırlığından ya kolon veya tahtalar çöker.Hoca doğru söylüyor demişler.Hoca devam etmiş,

-Bir kadın hamile kalırsa ya oğlan doğurur yada kız.

Köylüler bir an düşünmüşler hoca doğru söylüyor demişler.

Biri kalkmış,

-Hoca, benim ikizim var biri kız diğeri oğlan.

 

Böylece 2 türlü yalanı gördük.Bunu istatistikçiler çok yapar.Bir bardağın yarısı boş. Doğrumu Doğru. Hayır bu bardağın diğer yarısı dolu. Doğru mu doğru.

Şimdi 3. yalana bakalım.Efendim adam kahvede oturuyormuş iş yok güç yok.Birden arkadaşına bizim burada petrol çıkar mı? Diye sormuş.

-O da sağımızda var, solumuzda var kuzayimizde var güneyimizde var.bizde niye olmasın. demiş.

Adam eve gitmiş yemek yemiş biraz dinlenmiş kalkmış kahveye gelmiş. O ne millette bir heyecan.

-Ne oldu demiş. Bana da söyleyin.

-Bizim köyde petrol varmışta bizim haberimiz yok.Hepimiz zengin olduk.Kuyunun biri Ahmet ağanın bahçesinde açılacakmış Hüsnü  ona yakın onun bahçesi de epey para eder daha şimdiden fiyatlar 3 e 4 e katladı.

Adam çaktırmadan kahveden çıkmış doğru eve.

-Hanım duydun mu bizim bahçede petrol çıkmış.Zengin olduk.

-Bey.Nereden anladın.

-Ahmet ağanın bahçesine ilk kuyu açılacak,Hüsnününki onun bahçesinin yanı.Eeee Bizim bahçede Hüsnüyle sınır.

-Allah nihayet bizim dualarımızı kabul etti.Yarabbi şükür oğlanı da artık evlendiririz. Yarın gidip hatça yi isteyelim.

-Olmaz. Ben o çulsuzun kızını almam.

Son yalan ise proje!.

Nasıl olur demeyin bakın size belgeleriyle açıklayayım.İş kura gidersiniz 15 gün girişimcilik kursu alırsınız. Size proje yapmayı öğretirler.Sen kafandaki işi projelendirirsin. KOSGEB e gelirsin Onlar sana yol gösterirler projen detaylanır öyle ki hangi gün ve hangi saatte ne kadar kazanacağını bile hesap ederler. Komisyona girersin .Bazen de bir uzmana projeyi yaptırırsın.Yine komisyona girersin.Çok beğenirler.Proje komisyondan geçer. Ve sana kredinin bütün muslukları açılır Sen  şanslılardan birisin.

Birkaç yıl önce 508 kişi İŞKUR dan girişimcilik kursu aldı. 480 kişinin projesi red edildi-kabul edilenlerden 38 kişi ye kredi çıktı 8 i iflas 12 si işi terk ve ayakta 10 kişi kadarı kaldı.

(Not rakamlar oynayabilir ama genel bilgi bu)Son istatistikleri alamadım. fakat oranlar 3 aşağı 5 yukarı aynı). Proje sahibinin yaptığı masraflar yanına kar kalır. Fakat proje beğenilmiş ve krediye uygun görülmüştür. Peki neden adam batmıştır !!!!

Karaman sanayi odasının bir kitapçığı elime geçti.Sayfaları okumaya başladım.Karaman Konya yolu üzerinde milyonluk 2 tesis yapılmış.İkisi de ödüllü proje. Bir tanesi o bölgede bulunan kömürü değerlendirip enerji elde etmek için termik santral projesi.

Diğeri ise aynı yolun tam karşısında Soğuk hava deposu.Yöredeki elmaları depolamak ve değerlendirmek için Bu da ödüllü proje.

İki projeyi üst üste koyup topladığınızda 1 proje etmiyor. Çünkü biri çalışırsa diğerinin durması lazım. Diğeri çalışırsa ötekinin hayatı biter.

Maraşlıların güzel bir sözü var. Kasaptaki ete soğan doğramak.Bu kredileri verenler inceleme yapanlar veya proje yapanların tuzları kuru.Hele bir işkursunlar da görelim. Okullarda aldıkları ekonomi dersleri işe yarıyor mu?

Evde pilli bir duvar saati var. Kaliteli bir şey değil ama hepimiz yıllarca ona baktık ve çok alıştık.Geçen günü bir şeyler oldu.Bir ileri bir, geri tık. Pil değiş kalbe masaj yap ııh.Saati atmaya kıyamadık.Aldım bizim saatçiye götürdüm.

-Hocam bunun motoru değişecek 1 saat sonra gel al.

1 saat sonra gittim bizim saat kan almış gibi yüzüne renk gelmiş ve tıkır tıkır.Borcumuzu sordum

-35 TL,

Arkadaş bu motor 10 TL 5 TL de el emeği olsun 15 TL neden 35 TL.?

-Bu dükkanın kirası,elektrik,vergi,benim yevmi yem,okula giden ufaklığın harçlığı ve evde hanımın mutfağını düşünürsen bu para kadar  daha vermen lazım.

 

İşte piyasa gerçeği bu.Buna göre proje ye başlanması lazım.

Bir diğer konuda yapılan projelerde sürdürülebilirlik mevzuu.Örneği bir adam oduncu dükkanı açmak istesin ve açsın.iyide para kazansın.Oduncu projesi ni diğer 2.adam hemen  yapıp hemen komisyondan geçirir.Bu iş güzel bir anda 5-10 adet oduncu ürer.Sonuç.Her şey doğru ama sürdürülebilirlik senin elinde değil. 10 oduncuda iflas.

Bu işi adamlar nasıl yapıyor?Sizlerle sürekli paylaşacağım.

Fikret Şipal

(TİAD başkanı-1993-1994-1995)